top of page

De Oude Toren

De Parochie Balgoy en Keent voor 1100 - heden

 

Voor 1100 behoorde de parochie Balgoy waarschijnlijk bij het bisdom Utrecht. In de 11de of begin 12de eeuw werd, waarschijnlijk door een Heer van Herpen, een zaalkerkje van veld-en-tufsteen gebouwd zoals die voorkomen in het Nederrijn-Maasgebied. Van dit zaalkerkje zijn bij de Oude Toren tufstenen funderingsrestanten teruggevonden. In de 12de eeuw werden Balgoy en Keent een parochie en werd de kerk van Balgoy parochiekerk. In Keent werd een kapel gebouwd.

In de loop der tijd werd het zaalkerkje in Balgoy door het Kapittel van St. Jan vergroot tot pseudo-basiliek. In 14de en I 5de eeuw werd het koor in gotische stijl uitgebouwd met aan de zuidzijde een kapelachtige uitbouw. Tegen de westzijde werd een toren gebouwd. Deze kerk werd gewijd aan Johannus de Doper. Kerkelijk was de parochie "Balgoy en Keent" intussen onder Keulen komen te vallen. 

 

Eind 15de begin 16de eeuw werd het oude eenbeukige schip vervangen door een nieuwe met zijbeuken, waarin de toren werd opgenomen. Deze werd verhoogd en kreeg een rijzige naaldspits. 

St. Janskerk, tekening C. Pronk 1732

Interieur van de oude kerk

In 1835 werd schip en koor afgebroken en vervangen door een eenbeukig schip met halfronde afsluiting aan de oostzijde. In 1852 werd deze nog een keer vergroot in "waterstaatsstijl". De middeleeuwse kerk was te klein geworden. 

 

Toenmalig pastoor Martens kreeg in 1912 toestemming van het bisdom Den Bosch om een nieuwe kerk te gaan bouwen, die in 1914, dit jaar 100 jaar geleden dus, officieel in gebruik werd genomen. De oude "waterstaatskerk" op haar beurt werd afgebroken. 

St. Janskerk in "waterstaatsstijl"

Bouw nieuwe kerk aan de Boomsestraat

Nieuwe St. Janskerk 1914

Huidige J. de Doperkerk aan
de Boomsestraat

De nieuwe St. Jan kerk, een ontwerp van de Tilburgse architect Jan van der Valk, werd richting Keent gebouwd, omdat Balgoy en Keent in die tijd nog een gemeente en een parochie waren. Ook veel van de oude graven werden overgebracht naar het kerkhof bij de nieuwe kerk. Graven die voor dit kerkhof sfeerbepalend en cultuurhistorisch waardevol zijn. Van de oude kerk bleef alleen de toren staan omdat alle torens sinds de tijd van Napoleon aan het rijk toebehoorden. 

 

Op Oudejaarsdag 1925 ’s morgens rond 8 uur brak de Maasdijk tussen Overasselt en Nederasselt door en kwam nagenoeg de hele parochie onder water te staan. Gelukkig was de nieuwe kerk op een verhoging gebouwd en bood daarom een toevlucht voor mens en dier. Midden jaren 30 is er grote beroering in de parochie, met name in Keent, in verband met de aanstaande maaskanalisatie. Gelukkig komt er een pontverbinding tussen de beide oevers van de “nieuwe” Maas, waardoor kerk en school voor de ca. 200 parochianen die nog in Keent wonen bereikbaar blijven. Toch verliest de parochie veel parochianen, als blijkt dat er geen vrije overtocht mogelijk is voor kerkgangers op zon- en feestdagen. 

 

Het jaar 1940 is een rampjaar voor de nieuwe kerk. Op 10 mei breekt de oorlog uit en vielen de Duitse troepen Nederland binnen. Op die dag, tegen de middag, hebben Nederlandse militairen geprobeerd de toren van de kerk op te blazen, omdat die een oriënteringspunt voor de vijand zou kunnen zijn. Het lukte slechts gedeeltelijk; de toren bleef staan, maar de kerk werd zwaar beschadigd. In 1941 werd de kerk hersteld met geld van het Departement van Defensie. De totale kosten bedroegen meer dan 20.000 gulden. 

Ook in 1996-1997 vindt nogmaals een grote renovatie plaats. 
Vanaf 2000 worden in het Bisdom Den Bosch grote veranderingen doorgevoerd, veel parochies fuseren of gaan nauw samenwerken. Op 1 oktober 2002 vormt de parochie van Balgoy een personele unie met parochie “de Hoeksteen” in Wijchen en sinds 2010 maakt de geloofsgemeenschap H. Johannes de Doper deel uit van parochie De Twaalf Apostelen.


De Oude Toren is na een grondige restauratie sinds 2000 het visitekaartje van heemkundekring "Pagus Balgoye" en wordt regelmatig gebruikt voor exposities. Een keer per jaar op de feestdag van Johannes de Doper wordt er een openluchtviering gehouden.

 

Bronnen:
bottom of page